Nowe granice gmin Bełchatów i Kleszczów stają się faktem! Premier podpisał rozporządzenie! Ile zyska biedniejszy sąsiad?

"Z dniem 1 stycznia 2022 r. ustala się w województwie łódzkim, w powiecie bełchatowskim granice gminy Bełchatów i gminy Kleszczów przez włączenie do dotychczasowego obszaru gminy Bełchatów obszaru obrębu ewidencyjnego Wola Grzymalina, o powierzchni 2061,59 ha, z gminy Kleszczów" - tak brzmi pierwszy paragraf projektu rozporządzenia Rady Ministrów podpisany przez premiera Mateusza Morawieckiego. To oznacza, że zmiana granic obu samorządów, o której  pierwszy raz informacja w przestrzeni publicznej pojawiła się już grubo ponad 3 lata temu, teraz staje się faktem.

Rozporządzenie, które daje zielone światło do zmiany granic obu gmin sygnowane jest datą 27 grudnia, dzień później, tj. 28 grudnia zostało opublikowane na stronie Rządowego Centrum Legislacji.Zgodnie z zapisami dokumentu już za trzy dni w powiecie bełchatowskim dojdzie do przesunięć na mapach dwóch gmin. 

Zmiana granic będzie polegała na włączeniu do samorządu bełchatowskiej gminy obszaru obrębu ewidencyjnego Wola Grzymalina o powierzchni 2061,59 ha będącego obecnie w granicach gminy Kleszczów. Choć nie jest to teren ogromny i zamieszkiwany zaledwie przez dziesięciu mieszkańców, to stawka jest naprawdę potężna. Na terenie obrębu Wola Grzymalina znajduje się bowiem między innymi Elektrownia Bełchatów. A to oznacza pieniądze i to spore...

Aspekt finansowy w kontekście zmian granic jest tym najszerzej podnoszonym i to zarówno przez gminę Bełchatów, jak i przez Wojewodę Łódzkiego. Przypomnijmy, to właśnie Tomasz Bocheński 30 sierpnia 2021 r. zawnioskował o podjęcie działań na szczeblu rządowym, mających na celu wydanie przez Radę Ministrów stosownego rozporządzenia w sprawie zmiany granic.

Zgodnie z informacjami prezentowanymi przez Ministerstwo Finansów w zakresie wskaźników podstawowych dochodów podatkowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca dla gminy Kleszczów wskaźnik ten wynosi 29 808,10 zł, a dla gminy Bełchatów 2 185,08 zł. Jak ukształtują się te proporcje po zmianie granic?

- Po dokonaniu projektowanej zmiany (zgodnie z prognozami gminy Bełchatów ujętymi we wniosku z 2019 r.) wskaźnik ten dla gminy Kleszczów wyniósłby 17 665,60 zł, a dla gminy Bełchatów 8 048,80 zł - czytamy w uzasadnieniu rozporządzenia.

Biorąc pod uwagę dalsze informacje odnoszące się do finansów obu samorządów, w uzasadnieniu możemy przeczytać, że Wojewoda Łódzki dokonał analizy budżetów obu gmina na 2021 rok. Wynika z niej, że gmina Kleszczów, mimo planowanego deficytu budżetu w wysokości blisko 96 mln zł, jest go w stanie pokryć w całości nadwyżką z lat ubiegłych. W gminie Bełchatów deficyt sięgający nieco ponad 3 mln zł finansowany jest przychodami z tytułu emisji obligacji, a więc de facto dalszym zadłużaniem się samorządu.

W uzasadnieniu przytoczono także inne wskaźniki finansowe, te dotyczące wpływów z podatków od nieruchomości i opłat eksploatacyjnych. Jeśli chodzi o pierwsze z wymienionych - gmina Kleszczów uzyska w 2021 roku ponad 144 mln zł, Bełchatów lekko ponad 6 mln zł. Równie wysokie dysproporcje dotyczą wpływów z opłaty eksploatacyjnej, dla najbogatszej, polskiej gminy wynoszą one 5 mln zł, dla gminy Bełchatów jest to 12 tys. zł.

Idąc dalej za analizą finansową, wynika z niej, że gmina Kleszczów, zgodnie z uchwałą budżetową na 2021 rok, zgromadziła na lokatach kwotę ponad 465 mln zł oszczędności.

- Dla gminy Kleszczów są to bezpośrednie korzyści z umiejscowienia Elektrowni Bełchatów oraz Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów na jej terenie, które umożliwiły gminie zbudowanie w poprzednich latach „poduszki finansowej", z której teraz może korzystać. Gmina Bełchatów nie może zaś czerpać z korzyści finansowych związanych z funkcjonującym w jej pobliżu górnictwem w celu rozwoju gminy, mimo że Elektrownia i Kopalnia w sposób oczywisty oddziałują na środowisko w tej gminie. Biorąc powyższe pod uwagę, należy zauważyć, iż w wyniku przedmiotowej zmiany granic gmina Kleszczów pozostanie najbogatszą gminą, natomiast sytuacja finansowa gminy Bełchatów ulegnie znacznej poprawie. Tym samym zniweluje się ogromna dysproporcja pomiędzy obiema jednostkami w zakresie ich dochodów - czytamy w rządowym dokumencie.

W uzasadnieniu do projektu rozporządzenia szczegółowo przytoczono także ścieżkę jaką oba samorządy przeszły w temacie konsultacji społecznych dla zmian granic. 3 września 2021 roku Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji wystąpił do obu gmin o przedstawienie stosownych opinii, poprzedzonych konsultacjami społecznymi z ich mieszkańcami.

Na terenie gminy Bełchatów konsultacje odbyły się w dniach od 23 września do 18 października br. Wzięło w nich udział 51,95% mieszkańców uprawnionych do głosowania. 98,65% opowiedziało się za dokonaniem przedmiotowej zmiany granic, a przeciwnych było 0,38% mieszkańców. Rada Gminy Bełchatów opierając się na wynikach konsultacji wyraziła pozytywną opinię w sprawie zmiany granic.

- Natomiast Rada Gminy Kleszczów pomimo ustawowego obowiązku wypowiedzenia się (wyrażenia opinii), poprzedzonego przeprowadzeniem konsultacji z mieszkańcami, w sprawie zmiany granic pomiędzy gminą Bełchatów i gminą Kleszczów nie podjęła w tym zakresie działań. Tym samym, na terenie gminy Kleszczów nie zostały przeprowadzone konsultacje społeczne. Rada Gminy Kleszczów nie wyraziła opinii w sprawie przedmiotowej zmiany granic - czytamy w rządowym dokumencie.

Co prawda Rady Gminy Kleszczów na wniosek mieszkańców podjęła 25 listopada 2021 roku uchwałę w sprawie przeprowadzenia referendum gminnego, którego przedmiotem ma być zmiana granic. Głosowanie ma zostać przeprowadzone 16 stycznia 2022 r., ale jak podnosi rządowa strona, wspomniane referendum jest procedurą odrębną w zakresie dokonywania zmian granic gmin od procedury z urzędu określonej przepisami art. 4a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.

- Trzeba zaznaczyć, że obowiązek przedstawienia opinii w sprawie zmiany granic gminy, ciąży na radach zainteresowanych gmin, które winny takie opinie przedstawić po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. Rada gminy nie ma w tym zakresie wyboru między konsultacjami a referendum. Referendum, może być przeprowadzone tylko z inicjatywy mieszkańców - wyjaśnia uzasadnienie, w którym dalej możemy przeczytać: - Wspomniane referendum, którego inicjatorem są mieszkańcy, odbędzie się po upływie 3- miesięcznego terminu związanego z przeprowadzeniem procedury z urzędu, i po upływie przewidzianego dla rady gminy terminu do wydania opinii w przedmiocie zmiany granic.

Sprawa zmiany granic wypłynęła we wtorek, 28 grudnia wczesnym wieczorem. Na razie trudno o jakikolwiek oficjalny  komentarz w tej sprawie. Do tematu, za pośrednictwem mediów społecznościowych odniosła się jedynie pomysłodawczyni pomysłu, która w czerwcu 2018 roku wystąpiła z inicjatywą zmiany granic. Posłanka Małgorzata Janowska, od ponad 3 lat podnosi argument, że zmiana granic gminy Bełchatów kosztem bardzo zamożnego Kleszczowa ma służyć między innymi wyrównaniu szans rozwojowych w regionie.

Z wpisu parlamentarzystki dowiedzieliśmy się, że wszelkie szczegóły rządowej decyzji poznamy na środowej (29 grudnia) konferencji prasowej.